İzmir Körfezi'nde Kirlilik ve Balık Ölümleri Artıyor: Çevre Mühendisleri Uyardı

Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, uzun yıllardır İzmir’in koku sorunu ve körfez kirliliği ile ilgili çalışmakta olup, teknik raporlarımız, görüş ve değerlendirmelerimiz önceki dönemlerde İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından oluşturulan komisyonlarda paylaşılmıştır. 

Körfezde kirlilik sorununun 1960’lı yıllardan bu yana belirli dönemlerde gündeme geldiği bilinmektedir. O yıllardan bu yana Körfeze kaçak atık su girişinin olduğu bilinmekte olup, kentsel atık su arıtma tesislerinin devreye girmesi ve diğer kentsel altyapı çalışmaları ile 2000’li yıllarda Körfezde belirgin bir iyileşme gözlenmiştir. Ancak son yıllarda koku şikayetleri artmış, aşırı alg üremesine bağlı olarak toplu balık ölümleri yaşanmaya başlanmıştır. 

Normal bir deniz suyunda belirli bir popülasyona sahip planktonlar bulunur. Sıcaklıkla birlikte deniz suyunda bulunan azot, fosfor gibi maddelerin fazlalığı alg oluşumuna neden olmaktadır. Bu durum deniz suyunun renginde değişimlerle birlikte oksijen seviyesinin de azalmasına neden olarak balık ölümlerine yol açabilir. Ancak bu durumun kök nedeninin iklim değişikliği, nutrient fazlalığı değil, organik kirlilik olabileceği unutulmamalıdır. Ani bir atık ya da kimyasal deşarjı sonucunda kirlilik artarak yarattığı toksik etki nedeni ile balık ölümlerine neden olabileceği gibi, zamana yayılan deşarjlar ile artan kirlilik ile oksijen seviyesindeki düşüş, sıcaklık vb. faktörler de olabilir.

Ağustos ayında yaşanan balık ölümleri ile ilgili süreç de Şubemiz tarafından önemle takip edilmekte, sorunun nedenleri ve çözüm önerileri üzerinde çalışılmaktadır. İlgili kurumlardan  İzmir Körfezi’nde yürütülen çalışmalar ve alınan numunelerin analiz sonuçlarının paylaşılması için bilgi edinme kanunu kapsamında bilgi talep edilmiştir. 05.09.2024 tarihinde yapılan Koordinasyon Kurulu Toplantısına Odamız adına katılım sağlanmıştır.

Balık ölümlerinin körfezde nutrient fazlalığı nedeni ile aşırı alg üremesi yaşanması ve çözünmüş oksijen seviyesinin düşmesi nedeni ile yaşandığı bilinmektedir. Nutrient fazlalığının temel nedeni ise özetle “kirlilik” tir. Yeterince arıtılmamış evsel ve endüstriyel atıksular, doğrudan deşarjlar, liman ve tersane faaliyetleri, dereler ve kanallarla taşınan kirleticiler önemli kirletici kaynaklardır. Körfezin sığ yapısı, akıntı rejimi, deniz suyu sıcaklığının artması kirleticilerin etkisini arttıran faktörlerdir.

Su kalitesinin izlenmesi, kirletici kaynakların tespiti, kontrol ve denetimi, çevresel altyapı tesislerinin planlanması, işletilmesi gibi bileşenleri içerdiğinden tam da çevre mühendisliği meslek alanı ile ilgili bir süreçtir.

Son yaşanan süreçte ilgili kurumlar tarafından kamuoyu ile paylaşılan bilgiler ile şubemizin gözlem ve çalışmaları sonucunda İzmir Körfezi’ndeki su kalitesinin iyileştirilmesi için yapılması gereken çalışmalara ilişkin önerilerimizin yer aldığı İzmir Körfez Kirliliği Eylem Planı Öneri Raporu Oda Genel Merkezimiz, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İZSU Genel Müdürlüğü ile paylaşılmıştır. Söz konusu rapor ekte gönderilmektedir.