Yalanı Deşifre Etmenin En Güvenilir Yolu Bulundu
Yalan makinesine gerek yok! Yeni bir araştırma, yalanları anlamanın en basit yolunun konuşmadaki detayları incelemek olduğunu gösterdi. Detaylar ne kadar azsa, yalan olma ihtimali o kadar yüksek.
Amsterdam Üniversitesi Davranış Bilimleri Fakültesi’nde görevli araştırmacılar, insanların yalan söylediklerini anlamanın en güvenilir yollarından birinin, konuşmalarındaki detaylara odaklanmak olduğunu belirtiyor.
Araştırmayı yürüten Bruno Verschuere ve ekibi, bu yöntemle yalanları tespit etmenin diğer geleneksel yaklaşımlardan daha başarılı olduğunu savunuyor.
NEDEN AYRINTILAR ÖNEMLİ?
Yalanları ayırt etmek için uzun zamandır kullanılan yöntemler genellikle kişinin mimikleri ve beden dili gibi ipuçlarını analiz etmeyi içeriyordu. Ancak bilim insanlarına göre bu teknikler hem zorlayıcı hem de çoğu zaman yanıltıcı. Verschuere, “Birden fazla ipucuna aynı anda odaklanmaya çalışmak hem karmaşık hem de etkisiz bir yaklaşım,” diyor.
Yeni araştırma ise daha basit bir yaklaşım öneriyor: Konuşmalardaki ayrıntılara dikkat etmek. Araştırmada yer, zaman, kişi ve olay gibi detaylara odaklanmanın yalanları ayırt etmede diğer yöntemlerden daha etkili olduğu görüldü.
“SORULARI ÇALMA” DENEYİ
Araştırma kapsamında yapılan deneylerden biri oldukça dikkat çekici. Katılımcılar, “yalancı” ve “masum” olmak üzere iki gruba ayrıldı. Suçlu grup, bir dolaptan sınav sorularını çalma görevi aldı ve ardından bu konuda yalan söylemeleri istendi. Masum grup ise yalnızca kampüste vakit geçirdi.
Sonrasında her iki grubun ifadeleri başka bir katılımcı grubuna izletildi. İlk aşamada, bu kişilerden herhangi bir kısıtlama olmaksızın ifadeleri değerlendirmeleri istendi. Sonuçlar, tahminlerin neredeyse tamamen şansa dayandığını gösterdi.
Ancak ikinci aşamada, katılımcılardan sadece yer, kişi, zaman ve olay gibi ayrıntılara odaklanmaları istendi. Bu yöntemle yalanları doğru ifadelerden ayırt etme oranı yüzde 66’ya kadar yükseldi.
AYRINTILAR YALANLARI ELE VERİYOR
Bilim insanları, bu bulguların günlük hayatta da kullanılabileceğini belirtiyor. Özetle, bir kişinin yalan söyleyip söylemediğini anlamak istiyorsanız, konuşmalarındaki detay eksikliğine odaklanmanız yeterli. Bu basit ama etkili yöntem, yalanları gerçeğin arasından ayıklamanızı kolaylaştırabilir.
